.
.
Ehlader Araştırma Bölümü
Kur’an-ı Kerim’de Bismillâhirrahmânirrahîm’in Konumu
İnsanlar arasında önemli ve değerli bir iş yapıldığında o büyük ve kıymetli insanın adıyla açılışı başlatılır. Yapılan iş veya binanın ilk kazması vurulduğunda sevdiği ve değer verdiği kişinin eliyle yapılır ve irtibatlandırır. İlahi elçiler dostlarına bu teşkilatlar ve müesseselerin ebedi olması için onları Allah ile irtibatlandırmalarını öğrettiler. Allah dışında bütün yaratıklar fena ve yok olmaya mahkûmdur. Sadece ebedi ve ezeli olan Allah’tır ki paktır.
* * *
Besmele ile Başlamanın Önemi
Kur’an-ı Kerim’in bu ayetinin önemi hakkında nakledilen hadisler onu Allah’ın ismi azam sıfatının yanına koymuştur. İmam Rıza (a.s) bu konuda bir hadisinde şöyle buyuruyor:
“Bismillâhirrahmânirrahîm gözün siyahlığının beyazına olan yakınlığından ismi azama daha yakındır.”[1]
* * *
Besmeleye Teveccüh Etmek
“Bismillâhirrahmânirrahîm”in önemi ile ilgili olarak Masumlardan (a.s) nakledilen hadislerinden şunlar anlaşılmaktadır:
Ehl-i Beyt imamları hiçbir işe besmelesiz başlamazlardı.
Masum İmamlar (a.s) kaç çeşit yemek olursa olsun her biri için ayrı besmele söylemeği tavsiye ederlerdi, unutulan durumda bile “bismillahi a’la evvelihi ve ahirihi” “Bismillâhirrahmânirrahîm evvelinden sonuna” cümlesinin söylenmesini isterlerdi. Bu cümle yemeğin başlangıcında Allah’ın adıyla başlanmasının önemini vurgulamaktadır.[2]
Yine besmelenin açık ve yüksek ses ile söylenmesi tavsiye edilmiştir. İmam Cafer-i Sadık (a.s) babasından babası da ceddi olan İmam Ali’nin (a.s) şöyle buyurduğunu nakletmiştir:
“Üç şeyin dışında her şeyde takiyye etmek benim dinim ve babalarımın dinindendir, sarhoş edici şeylerin haramlığını söylemek, ayaklara mesh ederken ayakkabı çıkarmak ve Bismillâhirrahmânirrahîm’i yüksek ses ile söylemek.”[3]
İmam Zeynelabidin (a.s) besmelenin “Bismillâhirrahmânirrahîm” fazileti hakkında şöyle buyuruyor:
“Allah Hz. Muhammed Mustafa’yı (s.a.a) Hz. Süleyman'ın dışında bütün peygamberlerden üstün kıldı, Fatiha suresinden Hz. Süleyman’a (a.s) sadece “Bismillâhirrahmânirrahîm”i verdi peygamberine de yedi ayetin tamamını verdi. Hz. Süleyman ona bahşedilenin bütün mülkünden üstün olduğunu biliyordu, bu yüzdende şöyle buyurdu: “Ya Rabbi! Bana bahşettiğin bu cümle verdiğin mülkün tamamından yüce ve üstündür.” Allah (c.c) ona şöyle buyurdu: “Ey Süleyman! Neden öyle olmasın; çünkü kadın veya erkeklerden mümin olan herkim beni bu isim ile çağırırsa sana verilen mülkün tamamını sadaka olarak verenin sevabının kaç katının mükâfatını ona, o cümleyi söyleyip beni çağırana veririm. Ey Süleyman! bu Muhammed’e bağışladığım Fatiha suresinin yedide biridir.”[4]
* * *
1- Besmele’nin Etkisi
Abdest
İmam Hasan Askeri’nin (a.s) tefsirinde abdesti besmele ile başlamak hakkında şu hadis nakledilmiştir:
“Abdestini besmele ile başlayan kimsenin bütün azaları günahlardan temizlenir.”[5]
Allah Resulü abdest almanın sevabını soran kişiye şöyle buyurdu:
“Bil ki; elini suya dokundurduğunda besmeleyi söylersen elin ile işlediğin günahların yok olur ve dökülür, yüzünü yıkadığında gözlerinin ve ağzın ile işlediğin günahların yok olur, dirsekten aşağıya doğru sağ ve sol kolunu yıkadığında kolların ile işlediğin günahların dökülür, başını ve ayaklarını mesh ettiğinde günaha doğru gittiğin günahlarının bağışlanır, işte bu senin abdestinin karşılığıdır.”[6]
Yine Müminlerin Emiri Hz. Ali şöyle buyuruyor:
“Herkim abdest alır ve o esnada Allah’ı yad eder besmeleyi söylerse bedeni bütün günahlardan arındırılmış ve bu abdestten diğer abdeste kadar günahlarının kefareti olmuş olur, herkim abdest alırken besmeleyi söylemezse sadece abdest azaları temizlenmiş olur.”[7]
2- Çocuklara Öğretirken
Allah Resulü (s.a.a) bu konuda şöyle buyurmuştur:
“Öğretmen öğrenciye Bismillâhirrahmânirrahîm’i söyle dediğinde öğrenci de onu tekrar eder ve söylerse Allah çocuğu, çocuğun anne ve babasını bir de ona bunu öğreten öğretmeni cehennemden azat eder.”[8]
3- İftar Vaktinde
İmam Musa Kazım (a.s) babalarından şöyle nakleder:
“Oruç tutan herkes için iftar vaktinde kabul olmuş bir dua vardır. İlk lokmada şöyle söyle: “Bismillahi (Allahumme) ya vasie’l-meğfireti iğfirli” yani “ey mağfireti geniş Allah’ım beni bağışla”
Başka bir hadiste de şöyle buyurduğu nakledilmiştir: “Herkim bu cümleyi söylerse bağışlanmış olur “Bismillâhirrahmânirrahîm ya vasie’l-meğfireti iğfirli.”[9]
4- Dua Vaktinde
Allah Resulü şöyle buyurmuştur: “Bismillâhirrahmânirrahîm ile başlayan dua geri çevrilmez.”[10] Yani dua zamanında ver her işin başlangıcı besmele olmalıdır. Besmelesiz başlanılan bir iş eksik kalır ve sonuna varmaz.
5- Sıkıntılı Zamanlarda
İmam Sadık (a.s) besmelenin sıkıntılı zamanlarda etkisi hakkında şöyle buyurmuştur:
“Sıkıntı ve zorluk zamanlarında sıkıntıdan kurtulmak için sana bir şey öğretmemi ister misin? Sıkıntı zamanlarında şu cümleleri söyle “Bismillâhirrahmânirrahîm La havle ve la guvvete illa billehi’l aliyyi’l a’zim, Allah bu cümleler ile senden her türlü belayı ve sıkıntıyı uzaklaştırır.”[11] Bir işin veya amelin kalıcı ve değerli olması, onun Allah ile bağlantılı olmasına bağlıdır; bu yüzdende yüce Allah Kur’an’ın başlangıcında rahmet peygamberine İslam tebliğine başlarken besmele ile başlamasını emrediyor.
6- Belanın Defedilmesinde Besmelenin Etkisi
İmam Musa Kazım (a.s) Mufazzal b. Ömer’e şöyle buyurdu:
“İnsanlardan besmele ve İhlas suresini okuyarak kendini koru, onu sağına, soluna önüne arkana dönerek, yukarıya ve aşağıya bakarak oku, zalim bir sultan ve yöneticinin yanına giderken onu gördüğünde besmeleyi söyle ve İhlas’ı üç defa oku, sol elini yumruk yaparak sık ve oradan çıkıncaya kadar açma.”[12]
7- Evden Çıkarken Besmele Çekmek
“Herkim evden çıkarken Bismillâhirrahmânirrahîm’i söylerse iki melek ona hidayet oldun derler, La havle ve la guvvete illa billehi’l aliyyi’l a’zim derse ona korunmuşsun derler ve kişi evden çıkarken tevekkeltu a’lelallah (Allah’a tevekkül ettim) derse kifayet ve yardım edildin. Bu cümlelerden sonra şeytan kendince şöyle der: Allah tarafından hidayet edilmiş, onun koruması altına alınmış ve Allah tarafından kifayet ve yardım edilene benim gücüm yetmez.”[13]
8- Karı Koca Yakınlaşması Zamanında Besmelenin Eseri
İmam Sadık (a.s) şöyle buyuruyor:
“Sizlerden herkim eşi ile yakınlaşırsa besmele söyleyerek başlasın, eğer besmeleyi getirmeden başlarsa olacak çocuğa şeytan etki eder, olacak çocuğun biz ehlibeytin dostu veya düşmanı olup olmadığı bu durumda anlaşılır.”[14]
9- Yemeğe Başlarken
Ebu Seyyar diyor ki; İmam Sadık’a (a.s) yemek yerken rahatsız oluyorum, dedim,
İmam şöyle buyurdu: yemeğe besmele ile başla,
Ben de öyle yapıyorum dedim,
İmam, çeşitli yemekler yiyorsun buyurdu,
Evet, öyledir dedim,
İmam, her yemek için ayrıca besmele çekiyor musun?
Hayır, diye cevap verdim,
İmam, işte bu yüzden rahatsız oluyorsun buyurdular.[15]
Mütercim: Yakup Kumak
- - - - - - - - - - - - - -
[1]- Kâfi, c. 6, s. 295.
[2]- Biharu’l-Envar, c. 89, s. 233.
[3]- Mustedreku’l-Vesail, c. 17, s. 68
[4]- Biharu’l-Envar, c. 24. S. 383.
[5]- Tefsiri İmam Hasan Askeri, s. 521.
[6]- Vesailu’ş-Şia, c. 1, s. 393.
[7]- Men la Yehzurhu’l-Fakih, c. 1, s. 50.
[8]- Mustedreku’l-Vesail, c. 4, s. 387 ve 387.
[9]- Vesailu’ş-Şia, c. 10, s. 149.
[10]- Mecmuetu İbni Verram, Verram b. Ebi Firas. C. 1, s. 32.
[11]- Uddetu’d-Dai, İbni Fehd Hilli, s. 280.
[12]- Uddetu’d-Dai, İbni Fehd Hilli, s. 293.
[13] E’lamu’d-Din, Hasan b. Ebil-Hasan Deylemi, s. 394.
[14]- Men la Yehzurhu’l-Fakih, c. 3, s. 404.
[15]- Vesailu’ş-Şia, c. 24, s. 362.
