.
.
Ehlader Araştırma Bölümü
Şüphesiz Kerbelâ Vakıası tarih boyunca yaşanmış en büyük ve en çok dillendirilen hadiselerden birisidir.
Hak ve Batıl’ın savaşı olarak addedilen bu elim verici olay vuku bulduğu günden beridir özelde Müslümanlar arasında bir matem günü olarak kabul görür ve bu minvalde de binlerce yazılı eser ortaya çıkmıştır.
İşin özünde bir soykırımdır bu. En basit sayımla 30 bin kişilik bir ordunun Hanedan-ı Resul-i Ekrem’e karşı bir soykırım girişimi olmuştur. Nitekim Merhum Hüseyin Sebilci de okuduğu bir mersiyede bunu şu dille izah etmiştir:
Katlimin esbâbını îzâh edin eyâ nedir ah!?
Mevc-i deryâ gibi leşkerle bu sahrâ nedir?
Bir nefer-i mazlûmu öldürmekde bu kavgâ nedir?
Ben ki mevte teşneyim hâcet mi var bu leşkere..
İşte biz de Mah-ı Matem Muharrem’de okunması gereken bazı güzel eserleri sizler için derledik..
İlk eserimiz adeta bir kaynak kitap niteliğinde ve 2008 senesinde Hakk’a yürüyen Prof. Dr. Metin And’ın çalışması:
* * *
1- Ritüelden Drama: Kerbelâ, Muharrem, Taʻziye
Yapı Kredi Yayınları tarafından hazırlanan bu eser içinde şu notlara yer verilmiştir;
“İslâm âleminde Hz. Muhammed'in amcasının oğlu ve damadı Hz. Ali ile başlayıp onun büyük oğulları Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin ve onların çocuk ve torunlarıyla devam eden On iki İmam'a büyük saygı gösterilir, siyasal kavgalar sırasında başarılarına gelen acı olaylar için üzüntü duyulur.
Bu saygı ve üzüntü, Şii Müslümanlarla Muharrem ayının ilk on ya da oniki gününde yas orucuna ve buna bağlı olarak yas törelerine ve özünde böyle bir amacı olmamakla birlikte, araştırmacıların konuları ve sunuluş biçimleri bakımından bir tür halk tiyatrosu niteliği buldukları "ta'ziye" gösterilerine dönüşür.”
* * *
2- Ehl-i Sünnet Kaynaklarında İmam Hüseyin'e Yas Tutmak
Bir diğer kıymetli eser de Basım Hassun Semavî el-Hillî tarafından kaleme alınan bu kitaptır. Kevser Yayınları tarafından basımı yapılan eserde önem arz eden nice konular vardır.
* * *
3- Kerbela Vakıası Vak'atu't-Taf
Yine Kevser Yayınları tarafından tercümesi yapılan bu eser Ebu Mihnef’in kaleminden çıkmıştır.
12 İmam Yayınları tarafından okurlarına ulaşan aynı eser bu sefer “Kerbela Tarihi” adıyla raflarda karşımıza çıkar. Nuri Dönmez’in ince eleyip sık dokuduğu güzel bir çeviridir.
“Sonunda Şimr askerlere bağırarak “Yazıklar olsun size! Neden hala bu adama bakıyorsunuz? Neyi bekliyorsunuz? Öldürün onu!” Daha sonra ordu her taraftan hücuma geçti.”
* * *
4- Maktel-i Âl-i Resul
Osmanlı’nın önde gelen ediplerinden birisi olan Bursalı Lamiî Çelebi’nin kaleme aldığı bu eser kıymetli bir maktel örneğidir. Türkçe makteller, Türklerin Kerbelâ algısını göstermesi bakımından önemli kaynaklardır. Bu açıdan maktellerin yazıldıkları dönemlere göre tek tek ve karşılaştırmalı olarak incelenmesi, tarihî süreç içerisinde Türklerin İmam Hüseyin ve Ehl-i Beyt (as) algısının gözlemlenebilmesinde önemli bir araştırma sahasıdır. Ertuğrul Ertekin’in uzun uğraşları ile modern Türkçeye kazandırılan bu eser de Muharrem ayında okunması gereken kitaplar listesindedir.
* * *
5- Halk Şiirinde Kerbela Ağıtları
6- Divan Şiirinde Kerbela Ağıtları
Edebiyat ve şiire ilgi duyanlar için biçilmiş kaftan olan bu iki eser Cemil Çiftçi’nin özverisiyle Kevser Yayınları’ndan çıkmıştır.
* * *
7- Hadikatü's-Süada
Meşhur Ehl-i Beyt aşığı Fuzûlî tarafından yazılan kitap Saadete Ermişlerin Bahçesi olarak da adlandırılmıştır.
Kapı Yayınları tarafından basımı gerçekleşen bu kitap, Fuzulî’nin 1547 yılında yazdığı Hadikatü’s-Süeda kitabının 1583-1591 yılları arasında yazılmış bir nüshasından günümüz Türkçesine sadeleştirilmiştir. Kitap, Fuzulî’nin tarih ve edebiyatı eşsiz bir ustalıkla işlediği bir Kerbela günlüğüdür. Kerbela hakkında zihinlerde oluşan sorulara nispeten hakkıyla cevap vermektedir.
* * *
8- Kerbela Kıyamının Hüseynî Öğretileri
Kaleme aldığı eserlerle yalnızca İslam coğrafyasını değil, dünyanın önemli isimlerini de cezbeden Tebrizli Allâme Muhammed Taki Caferî Hüseynî Öğretiler adlı eseri ile birçok soruya cevap vermektedir. Eser Kalender Yayınları’ndan çıkmıştır.
* * *
9- Kerbela Vakası ve Kerbela'nın intikamı: Türk kahramanı Horasanlı Eba Müslim
Ziya Şakir tarafından yazılan kitap Cevahir Yayınları tarafından basılmıştır. Sayın Hüseyin Hatemi hocamızın da sık sık okuduğu bu eser kendisine has dili ve aktarımlarıyla okuyucularını bekliyor.
Bazı tarihler, Eba Müslim'in eski el yazısı bir kitapta şu sözleri:
"Birgün gelecek; birisi çıkacak... Dünyada hâkim bir hanedanı devirecek; onun yerine başka bir hanedan oturacak... Ama sonra, kendisi de bu hanedan tarafından öldürülecek..." diye okunduğunu ve bu adamın da kendisi olduğunu (...) yazmaktadır.
Kerbela Vakası, Emeviler’in saltanatına son veren, Kerbela'nın intikamını alan Horasanlı Eba Müslim'in ve yaşadığı tarihi dönemin anlatıldığı bir kitaptır...
* * *
10- A'dan Z'ye Kerbela Ansiklopedisi
Önsöz Yayıncılık tarafından basımı gerçekleşen eser Cevad Muhaddisi’nin kaleminden çıkmıştır.
Adı üzerinde bir ansiklopedi kıvamında olan bu çalışma için şunlar söylenebilir;
“Kerbela hadisesi sıradan bir hadise, bu hadisede yaşananlar sıradan şeyler değildi. Aradan on dört asır geçmiş olmasına rağmen halen aynı güncelliğini korumakta ve milyonlarca insan aynı olayları gözyaşlarıyla yâd etmektedir. Ülkeleri için özgürlük hareketi başlatan ve başarıya ulaşan birçok öncü kişilik, Hz. Hüseyin'i ve yarenlerini kendilerine örnek aldığını ve onun öğretilerinin hareketlerine ilham kaynağı olduğunu dile getirmiştir. Dinin ayakta kalması, insanî değerlerin kaybolmaması ve maneviyattan yoksun cansız bedenlere yeniden ruh kazandırılması için Kerbela, asırlar boyu insanlığa ışık saçmış, yolunu yitiren kimselere hidayet vesilesi olmuştur. Zorba saltanatların baskılarına rağmen İmam Hüseyin'in ardından dökülen gözyaşları, tutulan matem merasimleri, tiyatrolar, sinezenîler, mersiyeler ve vaazlar zamanla kültürel bir boyut kazanmış, Ehl-i Beyt dostları arasında gelenekselleşmiştir. Elinizdeki eserde, 680 yılında gerçekleşen Kerbela hadisesi hakkında bilinmesi gereken olaylar, kişiler ve tarihler hakkında doyurucu bilgiler yer aldığı gibi, günümüze dek süregelen Kerbela'ya yönelik gelenekler, kültürler ve kavramlar hakkında da bilgi verilmektedir. Kısaca, Kerbela'ya yönelik sorulabilecek Ne, neden, nasıl ve ne zaman? gibi birçok sorunun cevabını bu kitapta bulmak mümkün olacaktır."
* * *
11- Luhuf
Kalender Yayınevi’nin en başarılı çalışmalarından birisi olan Seyyid ibn Tavus’un el-Luhuf adlı hacimce küçük ama detay dolu bu eseri de okuyucudan tam not alanlar arasındadır.
Luhuf’un yazarı, Seyyid Ali İbn-i Tavus, XIII. yüzyılda yaşamış en büyük bilginlerdendir. Nasiruddin Tusî gibi birçok büyük bilim adamı ve bilginle çağdaştır. O çağın Irak coğrafyasında Seyyidlerin liderliğini üstlenmiş birisidir. İrfan bilgisiyle “Ariflerin Cemali” diye anılmıştır.
* * *
12- Aşkın Şehidi
Kapı Yayınları roman konusunda da iyi bir yayınevi olduğunu Ahmet Turgut’un bu romanı ile de ispatlamıştır. Birçok dile de çevirisi gerçekleştirilen, oldukça iyi bir okuyucu kitlesine ulaşan Ahmet Turgut tarafından Kerbela serisinin ilk romanı olan Aşkın Şehidi ve hemen sonrası gelen Aşkın elçisi adlı romanlar da okumaya değer.
* * *
13- Hz. Zeyneb; Kerbela'nın Kahramanı
Özellikle çocuk kitapları konusunda uzun zamandır başarılı eserler ortaya koyan Hekimane Yayınları’nın diğer eserlerini incelemek de faydalı olacaktır.
* * *
14- Kerbela Olayı
İki Dil (Alfabe) Bir Kitap - Osmanlıca-Türkçe olarak da raflarda yerini alan Ali Rıza Bey’in bu eseri Beyan Yayınlarından okuyucuyla buluşmaktadır.
İki Dil Bir Kitap-Osmanlıca Türkçe serisinden yayınlanan bu kitap, İslam tarihinin en acı olaylarından biri olan Kerbela olayını bütün yönleri ile anlatmaktadır. Osmanlıca aslı ile birlikte yayınlanmıştır.
