Ayetullah Şeyh Abdullah Cevad-i Amuli (1933- ...) modern çağın büyük âlim ve Kuran müfessirlerindendir. Amuli, marifet ve maneviyatta büyük üstatların rahle-i tedrisinden faydalanmış, sayısız öğrenci yetiştirmiş ve onlarca değerli eser kaleme almıştır.
Ayetullah Amuli’nin ahlakı ve takvası ilahi yolda ilerlemek isteyenler için her daim örnek olmuştur.
Abdullah Cevad-i Amuli, 1933 yılında İran’ın Mazenderan Eyaletinde yer alan Amul şehrinde ilim ehli bir ailede dünyaya geldi. İlkokulu bitirdikten sonra 1946 yılında Amul’da bulunan İslam ilimleri medresesine yazıldı.
Bu dönemde babası âlim Mirza Ebu'l Hasan Cevad-i Amuli’den beş yıl boyunca Arap edebiyatı, mantık, usul, fıkıh, hadis ve Kur’an tefsiri alanında dersler aldı.
Amuli, babasının marifet çeşmesinden yudumladığı ilimleri daha da pekiştirmek için Amul şehrinde bulunan İmam Hasan Askeri medresesine kayıt oldu.
1950 yılında Tahran’a taşınan Ayetullah Amuli, Mervi Medresesi’nde Muhammed Taki Amuli, Allame Hacı Şeyh Ebu Hasan Şerani, Muhyiddin İlahi Gumşei ve Muhammed Hüseyin Fazil Tuni’nin derslerine katıldı. Fıkıh ve usul derslerinin yanı sıra, felsefe ve irfana da önem veren Ayetullah Amuli hem bu derslere iştirak etti hem de bu alanda dersler vermeye başladı.
1955 yılında ilim şehri Kum’a yerleşerek Havza derslerini Ayetullah Seyid Muhammed Hüseyin Burucerdi, Ayetullah Seyid Muhammed Muhakkik Damad, Ayetullah Mirza Haşim-i Amuli, Ayetullah Ruhullah İmam Humeyni ve Allame Tabatabai’nin yanında bitirdi.
Ayetullah Cevad-i Amuli, kendisi ders aldığı dönemlerde çeşitli ilmi konularda ders vermeye başladı ve şu anda 60 yılı aşkın bir zamandır çeşitli branşlarda talebeler yetiştirmektedir.
Üstat Cevad-i Amuli tefsir dersine özel bir önem vermiş ve 1976 yılında başlamış olduğu tefsir dersi hali hazırda hala devam etmektedir.
Amuli’nin tefsirleri ‘Tefsir-i Nesim’ adı altında kitap haline getirilmiş ve tefsir alanında birçok kez ödül almıştır.
Tefsir-i Nesim, Kur’an-ı Kerim'in Kur’an, sünnet ve akılla tefsir edildiği numune tefsir kitaplarından birisidir. Ayetullah Cevad-i Amuli’nin Kur’an tefsirinde izlediği bu metotlar arasında en önem verdiği yöntem Kur’an’ın, Kur’an ayetleriyle tefsir edilmesidir. Elbette Kur’an’ı, Kur’an ayetleriyle tefsir etmek yöntemi diğer tefsir yollarını inkar manasında değildir. Kur’an’ı Kur’an’la tefsir etme yöntemi Peygamber (saa) ve Ehl-i Beyt’inin (as) izlediği tefsir şeklidir. Tefsir-i Nesim’de mümkün mertebe bu tefsir metoduna sadık kalmaya çaba göstermiştir.
Ayetullah Cevad-i Amuli asrımızın ileri gelen alimlerinden olup tefsir ve Peygamber ve Ehl-i Beyt’ini (as) insanlara tanıtma amaçlı bir çok eser kaleme almıştır. Bu eserler İslam’ın farklı konularına ait 18 başlık altında ve 44 ciltten oluşmaktadır.
Camie-yi Kebire Ziyareti’nin şerhi için kaleme aldığı ‘Edeb Fena-yi Mukarreban’ (İlahi Yakınlıkta Fani Olmak) kitabı 15 cilttir ve şu ana kadar yarısından fazlası yayımlanmıştır.
Öte yandan Ayetullah el-Uzma Muhakkik Damad’ın 14 yıl süren fıkıh derslerini de kaleme almıştır.
Üstat Amuli’nin harici fıkıh dersleri Kum İlmi Havzası’nın en düzenli yapılan derslerinden birisidir.
Cevad-i Amuli, 13 yıl boyunca İslam İnkılabı'nın banisi İmam Humeyni’nin huzurunda dersler almış; bu vesile ile onun ahlak ve maneviyatından nasiplenmiştir.
Hatta halkı, İmam Humeyni’ye taklit etmek konusunda teşvik ettiğinden dolayı Şah Rejimi tarafından bir çok kez konuşma ve tebliğ yasağı getirilmiştir.
1979 İslam İnkılabı sonrasında İmam Humeyni tarafından yüksek yargı konseyine atanan Amuli, yasaların hazırlanmasında ön çalışmalarda bulunmuştur.
Ayrıca Ayetullah Cevad-i Amuli iki dönem 'Uzmanlar Meclisi' Mazenderan eyaleti temsilciliğine seçilmiştir.
Abdullah Cevad-i Amuli İslam İnkılabından sonra defalarca tebliğ amaçlı yurtdışı yolculuklarına çıkmıştır. Bu ülkelerden bazıları Amerika, İtalya, Fransa, Almanya, İsviçre, Avusturya, Sovyetler Birliği, Suriye ve Lübnan’dır.
1988 yılında İmam Humeyni’nin Sovyetler Birliği Başkanı Mihail Gorbaçov’a göndermiş olduğu mektubu götürdüğü yolculuk ve 2000 yılında Ayetullah Seyid Ali Hamanei’nin Dinler Oturumu'na gönderdiği mektubu ilettiği New York yolculuğu diğer yolculuklarına nazaran daha ön plandadır.
Üstadın bazı önemli eserleri şu şekildedir: "Namazın Sırrı", "el-Hamase ve'l-İrfan", "Tesnim" (Kuran tefsiri), "Kuran'ın Konulu Tefsiri", "İbadetlerin Hikmeti", "Nehcü'l Belaga'da Teorik ve Pratik Hikmet", "Rahike-yi Mahtum", "Celal ve Cemal Aynasında Kadın", "Marifet Aynasında Şeriat", "Muteal Hikmetin Şerhi, Esfar-i Erba'a", "Yaratılışın Sırrı", "Vilayet-i Alevi" vb.
