. . Ehlader Araştırma Bölümü Gece namazı; gece yarısından sabah ezanına kadar olan zaman diliminde 11 rekât olarak kılınan en önemli müstehap namazıdır. “Gecenin bir kısmında uyanarak, sana mahsus bir nafile olmak üzere namaz kıl.” ayeti gereği gece namazı Hz. Peygamber (s.a.a) için farz ve sair müminlere müstehap kılınmıştır. Hadis ve rivayetlerde önemle vurgulanmış ve müminin şerefi, günün günahlarının kefareti, kabir vahşetini bertaraf eden ve rızkın garantisi olarak tanıtılmıştır. Eda vaktinin geçmesi durumunda kazasının yerine getirilmesi de tavsiye edilmiştir. 11 rekâtın tamamını kılmanın bir zorunluluğu yoktur ve daha az kılınabilir. Böyle bir durumda son üç rekâtı (iki rekât şef’ namazı bir rekât vitr namazı) kılmanın fazileti daha çoktur. Kur’an’da Gece Namazı İsra suresinin 79. ayetinde bu namaz Hz. Nebi’ye farz kılınmış ve bu namazın efendimizin Makam-ı Mahmud’a ulaşması için bir vesile olduğu belirtilmiştir: “Gecenin bir kısmında uyanarak, sana mahsus bir nafile olmak üzere namaz kıl. (Böylece) Rabbinin, seni, Makam-ı Mahmud’a (övgüye değer bir makama) ulaştıracağı umulur.” Namaz ve gece ibadeti anlamına gelen teheccüt kelimesi Kur’an’da bir kere geçmesine rağmen çeşitli surelerde gece uyanık kalmak, istiğfar etmek ve seher vakitleri uyanık kalma hakkında çok sayıda ayet bulunmaktadır. Gece vakitlerinde af dilemek takvalıların özelliklerinden, gece ibadetleri için uyanık bulunmak Allah-u Rahman’ın kullarının sıfatlarından biri ve gerçek müminlere işaret etmektedir. Gece namazı ve gece uyanık kalmanın sevabının büyüklüğünden dolayı bunun sevabının insani ölçülerle ölçülemeyeceği belirtilmiştir: “Hiç kimse, yapmakta olduklarına karşılık olarak, onlar için saklanan göz aydınlıklarını bilemez.” Müzemmil suresinin ikinci ayetinde (Az bir kısmı hariç olmak üzere, geceleyin kalk) ilk olarak Hz. Peygamber Efendimiz (s.a.a) ve sonra onun takipçileri olarak tüm müminler gece namazına davet edilmiştir. Hadislerde Gece Namazı Hadislerde gece namazı kılınması için önemli tavsiyelerde bulunulmuştur. Hz. Peygamber Efendimiz (s.a.a) Hz. Ali’ye vasiyetinde üç defa gece namazına vurgu yapmıştır. Başka bir yerde tüm Müslümanlara şöyle buyurmuştur: “Bir rekât dahi olsa gece namazı kılınız, zira gece namazı insanı günahtan alıkoyar, Allah’ın gazabını söndürür ve ehlinden kıyametteki ateşin ateşini def eder.” Ayrıca gece namazı o kadar önemlidir ki vaktinde eda edilemediğinde kazasının yerine getirilmesi tavsiye edilmiştir. Gece namazını terk edenler ziyankâr ve zarara uğrayanlar olarak tanıtılmıştır. Yolculuğun zorluk ve meşakkatinde bile uyumadan önce kılınması tavsiye edilmiştir. Bazı Ehl-i Sünnet hadislerinde gece namazının İslam’ın ilk yıllarında farz olduğu ve sonraki yıllarda müstehap olduğu nakledilmiştir. Masumların (a.s) sözlerinden anlaşıldığı kadarıyla günah ve çok yemek gece namazından mahrum kalmaya neden olur. Gece Namazının Etkileri Gece namazının etkilerini hadisler doğrultusunda şöyle özetlemek mümkündür: Gecenin karanlığında iki rekât namaz tüm dünyadan daha üstündür İnsanın ahiretteki süsü Allah’ın dostluğunu kazanma vesilesi En üstün müstahap namaz Müminin gurur kaynağı Müminin kıyametteki şerefi Allah’ın meleklerden övünme kaynağı Gerçek Şii’nin alameti Hastalıktan kurtulma aracı Salihlerin tüm zamanlardaki edebi Günahtan sakındırma aracı Günahların bağışlanmasına neden Allah’ın rahmetini kazanma aracı Yüzün güzelleşmesine vesile Ahlakı güzelleştirme aracı Rızkın artış kaynağı Borcun ödenmesi Tasa ve kederin giderilmesi Göz aydınlığı Rızkın tazmini Kabir azabından güvende kalma Ömrün uzaması Evin nurlu olması Allah’ın rızayeti Meleklerin dostluğu Marifet ve üstünlük kazandıran Düşmanlar karşısında silah Duanın icabeti Diğer amellerin kabul olmasına sebep Azrail nezdinde şefaat edici Kabrin nurlu olması İnsanın kabirdeki dostu Yeryüzü ehlinden belanın defedilmesi Gece Namazı Nasıl Kılınır İmam Cafer-i Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Müminin şerefi gece namazı kılmasında, izzet ve onuru ise insanlara eziyet ve cefa etmemesindedir.” Gece namazı 11 rekâttır ve şu şekilde kılınır: Gece namazının ilk sekiz rekâtı: aynı sabah namazı gibi, iki rekâtlı olarak gece namazı niyetiyle kılınır. İki rekât Şef’ Namazı: Birinci rekâtında, Fatiha suresinden sonra “Nas” suresi ve ikinci rekâtta, yine Fatiha ve ardından “Felak” suresini okumak müstahaptır. Bir rekât Vitr Namazı: Fatiha suresinden sonra, üç kere “Tevhid” suresi, bir kere “Felak” suresi ve bir kere de “Nas” suresini okumak veya sadece bir sure okumak doğrudur. Kunutu uzun tutmak bu namazda çokça tavsiye edilmiştir. Vitr Namazının kunutunda kırk mümin için dua ve istiğfar etmek; yetmiş kere: “Esteğfirullahi rabbi ve etubu ileyh” (Allah’tan mağfiret ve bağışlama dileriz ve ona doğru dönüp yöneliriz) demek; yedi kere “Hazihi mekamu’l aizi bike minen nar” (Kıyamet gününün ateşinden sana sığınanın makamı işte budur) ve 300 kere: “el-Afv” demek müstahaptır. Ardından şu duayı okumak tavsiye edilmiştir: “Rabbi iğfirliy verhemniy vetub aleyye, inneke ente tevvabul ğafurur rahîm” Gece namazının en faziletli kısmı Vitr ve Şef’ namazıdır ve Şef’ namazı Vitr namazından daha üstündür. Gece namazının kılınış zamanı, gece yarısından fecr-i sadık’a kadardır ve seher vakti diğer vakitlerden en iyi olanıdır. Gecenin üçte birinin son kısmı seher sayılmaktadır ve seher vaktinde gece namazı kılmak daha faziletlidir. Gece Namazının Hükümleri Gece namazında, Şef’ ve Vitr namazıyla iktifa etmek doğrudur ve hatta vakit dar olduğu zaman sadece vitir namazına iktifa edilebilir. Gece namazının kılınış zamanı, gece yarısından fecr-i sadık’a kadardır ve seher vakti diğer vakitlerden en iyi olanıdır. Gecenin üçte birinin son kısmı seher sayılmaktadır ve seher vaktinde gece namazı kılmak daha faziletlidir. İnsanın oturarak gece namazı kılması caizdir. Ama oturarak kıldığı her iki rekâtı, ayakta kılınan bir rekât namaz olarak sayması daha iyidir. Yolcular ve gece yarısından sonra gece namazını kılmaya muvaffak olamayacak kimseler namazını gece yarısından önce kılabilir. Fatiha’dan sonra bir sure okumak, gece namazlarının rekâtlarında gerekli değildir ve Fatiha suresini okumak yeterlidir (ancak sure okumak daha faziletlidir). Ayrıca ikinci rekâtlarda kunut tutmak müstehaptır, ancak kunut tutmamakta doğrudur. Vitr namazı bir rekâttır ve kunutsuz da eda edilebilir. Tüm on bir rekâtı bir kerede kılmak gerekli değildir, aksine birkaç aşamada kılmak daha faziletlidir. Müstehap namazlarda yanlışlıkla yapılan ameller için sehiv secdesi gerekli değildir. Gece namazı kıldığı esnada ezan okunursa, eğer dört rekâtını kılmışsa diğerlerini kısa ve müstehaplarını yerine getirmeden kılabilir ve eğer daha dört rekâtını kılmamışsa başladığı o iki rekâtı bitirir, sonra iki rekât sabahın nafilesini yerine getirir ve ondan sonra da iki rekât vacip olan sabah namazını kılar. Bunları yaptıktan sonra da gece namazının geriye kalanının kazasını yerine getirir. Gece namazının kazası takdiminden, yani gece yarısından önce kılınan teheccütten daha üstündür. Dolayısıyla kişi gece namazının kazasını kılacağından eminse kazasının önceliği vardır.